Канаш округӗнчи Шаккӑл ялӗнче пурӑнакан Мария Рытова 101-мӗш ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ.
Мария Петровна ҫак ялтах ҫуралса ӳснӗ. Ҫамрӑклӑхӗ вӑрҫӑпа пӗр килнӗ. Вӑл окоп та чавнӑ, вӑрман та каснӑ, Хусанти чукун ҫула тунӑ ҫӗрте те ӗҫленӗ. Ҫав вӑхӑтсем манӑҫман, алли-ури те ӑна пулах сураҫҫӗ.
1945 ҫулта тин фронтран таврӑннӑ Иван Рытов хӗре асӑрханӑ. Кӗҫех ҫӗнӗ ҫемье чӑмӑртаннӑ. Вӗсем 6 ача ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ Мария Петровна 11 мӑнукӗпе, кӗҫӗн мӑнукӗсемпе савӑнса пурӑнать.
Етӗрне округӗнче ХIХ ӗмӗрти чӑваш хресченӗн хуҫалӑхӗн музейӗнче «Манӑҫми аваллӑх» фольклор уявӗ иртнӗ.
Ӑна питӗ пуян та интереслӗ йӗркеленӗ: тематика конкурсӗсем, чӑваш ҫамрӑкӗсен вӑййисем пулнӑ. Вӑрнар, Канаш, Шупашкар, Елчӗк округӗсенчи пултаралӑх ушкӑнӗсем юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ. «Выйкӑт» ҫемье фольклор ансамблӗ кӗсле калас, вӗтӗ шӑрҫапа тӗрлес енӗпе ӑсталӑх класӗ ирттернӗ.
Республикӑри ҫӑлавҫӑсем хӑйсен тахҫанхи ырӑ пуҫарӑвне ҫӗнӗрен пурнӑҫлама тытӑннӑ: агитбригадӑсем концертпа тухнӑ.
Пӗрремӗш концерт Канаш округӗнче иртнӗ. Пушар хуралӗн ветеранӗсем, «Пламя» ансамбле ҫӳрекенсем, юрланӑ, сӑвӑсем каланӑ. Ҫапла вӗсем ял ҫыннисене пушар хӑрушсӑрлӑхӗ пирки аса илтернӗ.
Унтан агибригада Инкеклӗ лару-тӑру министерствин ӗҫченӗсемпе пӗрле килсерен ҫӳресе республикӑра пушар хӑрушсӑрлӑхӗн уйрӑм режимӗ вӑйра пулни пирки аса илтернӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Светлана Асаматӑн «Акатуй сӑввисем» кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна вӑтам классенче вӗренекенсем валли кӑларнӑ. Ӳнерҫисем – Мария Ермолаевӑпа Екатерина Васильева.
Светлана Асамат 1952 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Кайри Ӑнтавӑш ялӗнче ҫуралнӑ. Канашри педагогика училищинчен, Шупашкарти Ф. Павлов ячӗллӗ музыка училищинчен, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчен вӗренсе тухнӑ. Тӗрлӗ шкулта ачасене музыка вӗрентнӗ. Чӑваш радиопа телевиденийӗнче, Чӑваш наци музейӗнче вӑй хунӑ. Халӗ Чӑваш наци радиовӗнче ӗҫлет. Раҫҫей Федерацийӗн Писательсен тата Журналистсен союзӗсен, Чӑваш композиторӗсен ассоциацийӗн пайташӗ.
Шӑрӑх ҫанталӑкра нумайӑшӗ шыв хӗрринче канать, шыва кӗрет. Шел те, инкек ҫине-ҫинех пулать. Ӗнер кӑна Ҫӗмӗрлере ватӑ арҫын путса вилни пирки пӗлтернӗччӗ.
Утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Канаш муниципаллӑ округӗнчи Асхва ялӗнче инкек пулнӑ. Ун ҫывӑхӗнчи пӗвере хӗрарӑм путса вилнӗ. Вӑл 39 ҫулта пулнӑ.
Ҫӑлавҫӑсем асӑрхануллӑ пулма ыйтаҫҫӗ. «Ушкӑнпа каннӑ чухне пӗр-пӗрне асӑрхӑр. Ӳсӗр чухне шыва кӗме, инҫете ишме ан хӑтланӑр», - теҫҫӗ вӗсем.
Ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Канаш округӗнчи Вырӑскас Пикших ялӗнчи пушарта 37 ҫулти арҫын вилнӗ. Унта йывӑҫ ҫурт каҫхи 5 сехетре ҫунма тытӑннӑ. Пушара сӳнтерсен 1987 ҫулта ҫуралнӑ арҫын виллине тупнӑ. Ҫулӑм мӗнрен тухни хальлӗхе паллӑ мар.
Палӑртмалла: ҫулталӑк пуҫланнӑранпа республикӑра 686 пушар тухнӑ. Ҫав пушарсенче 34 ҫын вилнӗ, 37 ҫын суранланнӑ. Ҫулӑмран 93 ҫынна ҫӑлма май килсен.
Хӗрӳ чунлӑ Ҫеҫпӗл Мишши ҫак тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ кун, ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Шупашкарти унӑн палӑкӗ умӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура пуху иртӗ. Ӑна вилӗмсӗр Ҫеҫпӗлӗмӗре асра тытса йӗркелӗҫ.
Мероприяти 9 сехетре пуҫланӗ.
Аса илтерер: Канаш районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Касаккасси Шӗкӗр (халӗ Ҫеҫпӗл) ялӗнче ҫуралнӑ чӑваш поэчӗ 1922 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Украинӑри Старогородка салинче вилнӗ.
Канашри ЗАГСра чылай ҫул пурӑнакан мӑшӑрсене чысланӑ.
Вӗсенчен пӗрисем — Ертӗмен Кушӑк ялӗнчи Ивановсем. Иванпа Мария 55 ҫул ӗнтӗ пӗр-пӗринпе килӗштерсе пурӑнаҫҫӗ.
Мӑкӑр ялӗнчи Герман тата Леида Родионовсем тата ҫав ялти Александр тата Нина Арсентьевсем 50 ҫул пурӑнаҫҫӗ.
Юбилярсем ҫемье вӑрттӑнлӑхӗ – пӗрне-пӗри хисеплени, чӑтни, пулӑшни, пӗр-пӗриншӗн тӑрӑшни тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Севок сухана республикӑри кӑнтӑр енче районсем ҫеҫ мар, Канаш тӑрӑхӗнче те ӳстереҫҫӗ. «Канаш» хаҫатра пӗлтернӗ тӑрӑх, «сухан туса илесси халӗ канашсемшӗн те ҫӗнӗлӗх мар. Ҫак пахча-ҫимӗҫпе пирӗн тӑрӑхра «Канмаш» агрофирма ӗҫлет. Севок сухана ҫӗр ӗҫченӗсем пӗлтӗр вӑрӑран пуҫласа акнӑ. Унӑн лаптӑкӗ Катек ялӗ ҫывӑхӗн-чи уйра 10 гектар йышӑннӑ».
Сухана ҫумласа тата шӑварса тӑнӑ. Кашни гектартан 120 центнер сухан пуҫтарса кӗртнӗ. Пӗлтӗр вӑрӑран туса илнӗ севок суханӑн вӑрлӑхне ҫак кунсенче лартнӑ.
Чӑваш Енри хаҫатра ӗҫлекенсем «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята час-часах тивӗҫеҫҫӗ. Олег Николаев Элтепер ҫак эрнере республикӑри тата тепӗр икӗ хаҫатҫӑна ҫав ята парас тенӗ.
Вӗсенчен пӗри — «Хыпар» хаҫат корреспонденчӗ Валентина Багадерова, тепри – Канаш районӗнчи «Канаш» хаҫата кӑларакан редактор Артемий Мясников.
+3.3 °C